Tác giả bài viết và hình ảnh: Huỳnh Mỹ Thuận
Hầu như ngày nay, cá khô được làm ra bằng những máy sấy điện công suất cao. Quá trình công nghiệp hóa đã làm mai một những làng nghề thủ công. Cách làm cá khô truyền thống giờ đây đã co cụm lại chỉ còn vài chục hộ, hình ảnh phơi cá không còn được nhìn thấy nhiều như trước đây.
Thật may, cách không xa thành phố Bà Rịa - Vũng tàu, có một xóm nhỏ trong ngôi làng Phước Hải vẫn còn làm cá khô theo cách truyền thống. Làng cá khô Phước Hải (Bà Rịa – Vũng Tàu) hay còn gọi là làng cá mộ Ông, nơi đây còn vài gia đình chuyên mua cá biển đánh bắt ngoài khơi về để làm cá khô.
Tại đây chỉ có hơn 30 hộ còn làm cá khô theo phương pháp thủ công. Mỗi nhà có khoảng 10 nhân công, thường là phụ nữ. Cá tươi đánh bắt đem về làm sạch rồi phơi khô. Nhờ có ánh nắng rực rỡ cùng với gió biển là yếu tố thuận lợi để làm cá khô. Công việc nhọc nhằn, người lao động đã quen tiếp xúc với nước và cá suốt ngày nhưng ai cũng vui vẻ. Chủ và những người làm công coi nhau như người trong nhà, họ san sẻ cho nhau lợi nhuận để có được một cuộc sống tốt hơn.
Nhiều loại cá biển và mực được phơi khô rồi chuyển đi tiêu thụ khắp nơi trong tỉnh nhà, nhất là các điểm khách du lịch dừng chân hay bán ở chợ Bà Rịa, cũng như bán cho các tỉnh thành lân cận. Làng cá khô đã tạo được công việc làm ổn định cho nhiều người dân địa phương, góp phần trong việc phát triển kinh tế cho vùng quê Phước Hải.
Nét văn hóa và sinh hoạt
Đến đây để thấy được các sinh hoạt nhộn nhịp từ sáng sớm cho đến chiều tối. Từ hoạt động thu mua cá, phân loại, chế biến, phơi cá và thu hoạch, cho đến các hoạt động phân phối và chuyên chở.
Nhưng có lẽ các công đoạn chế biến thủ công và cảnh phơi cá trong các nia gỗ với đáy lưới mới thực sự tạo nên nét văn hóa làng nghề. Các nia cá được sắp theo từng hàng, từng loại, chạy dọc theo bờ biển uốn lượn. Từng khu đất ven biển rộng lớn của từng cơ sở, có nơi rộng đến 1800m, có thể nhìn thấy cảnh phơi cá và các hải sản, như cá đù, các đuối, hay cá ó sao, cũng như có cả mực và tôm để phơi khô. Dưới ánh nắng vàng buổi sớm và cái nắng như dội lửa đặc trưng của miền biển, các nia cá khô trở nên lấp lánh làm màu vàng của cá và màu đỏ của ớt tẩm thêm rực rỡ, ở đó giọt mồ hôi cũng đẫm ướt trên trán người lao động, nhưng họ vẫn giữ được niềm vui trong công việc để mưu sinh.
Ngoài các hoạt động truyền thống, người dân ở đây còn chia sẻ những kinh nghiệm sản xuất, phát triển hơn nữa những sản phẩm truyền thống như nước mắm và các loại hải sản khô khác.
Dù ngày nay, du lịch địa phương đã rất phát triển, các khu nghỉ dưỡng, khách sạn và resort đang dần phủ kín bờ biển, nhưng làng chài và các khu chế biến cá khô vẫn tồn tại. Vẫn giữ được nét mộc mạc và bình yên cho vùng nông thôn nhỏ bé nằm êm ả dọc bên bờ biển.
+ 0 + 0 
 |
|
