Trong một bài viết nói về giới luật nghề nghiệp trong thể loại ảnh Macro của tác giả Niky Bay trên trang www.nickybay.com. Đây là trang chuyên cung cấp thông tin thiết bị, kỹ thuật và sản phẩm liên quan đến thể loại ảnh Macro. Tác giả đã đề cập đến một phương diện nói về nghề nghiệp rất được nhiều người quan tâm, chúng tôi sẽ trích dẫn lại và đưa ra góc bình luận riêng về quan điểm này.
Phạm vi giới luật mà tác giả đưa ra liên quan đến ảnh chụp côn trùng trong tự nhiên thông qua thể loại Macro. Tác giả cho rằng điều ông đề cập là rất cần thiết và quan trọng về hành vi và trách nhiệm trong lĩnh vực hoạt động. Đây là điều cần phải biết cho bất cứ ai bắt đầu đến với thể loại ảnh thiên nhiên, đặc biệt động vật và côn trùng.
Mở đầu về vấn đề giới luật, tác giả đã thừa nhận rằng bản thân ông cũng vướng vào những điều mà sau này rất hối tiếc về những hành động đó. Niky bắt đầu bằng việc đề cập đến môi trường giáo dục, nơi các học viên thực hành chụp ảnh côn trùng bị giam giữ trong phòng kín, và dĩ nhiên việc này hoàn toàn không phù hợp và đó là sai lầm cơ bản khi khuyến khích con người can thiệp vào tự nhiên. Ông mong muốn các nhà nhiếp ảnh (NAG.) Macro không nên lặp lại sai lầm tương tự và học cách thực hiện việc này ở ngoài môi trường tự nhiên. Tác giả đưa ra những vấn đề sau đây:
Can thiệp vào đời sống tự nhiên
Không nên quấy rối đời sống tự nhiên thay đổi tập quán con vật, nhất là thời điểm kiếm ăn hay sinh sản. Việc sắp đặt côn trùng theo ý muốn để tạo ra bức ảnh theo kịch bản nào đó, bằng cách nắm bắt, cầm nắm phần thân hay chân nhỏ, hoặc ngăn cản sự di chuyển hoặc cố gây tê… tất cả đều có thể dẫn đến thương tích vĩnh viễn hoặc tử vong. Cố gắng xử lý chúng trực tiếp là hành động rất tệ. Một số còn sử dụng kẹp vào chân để bọ cánh cứng bám chặt vào bất cứ nơi nào mà họ muốn dựng.
Một số NAG. đã bắt các côn trùng và di dời khỏi môi trường sống tự nhiên để phục vụ cho việc chụp ảnh và kết quả dẫn đến cái chết cho các sinh vật. Đặc biệt khi làm việc trong phòng chụp, các côn trùng thường bị gây tê, làm đông cứng, bị xoay để “chóng mặt” hoặc bị giết chết. Ông cho rằng đó chỉ dành cho những người thiếu kinh nghiệm.
Ảnh của NAG. Rick Lee chụp lại một cảnh setup của các NAG. khác.
Ảnh chụp lại màn hình trang web http://www.nickybay.com
Tạo dựng bối cảnh
Một số NAG. thường chọn cách tạo dựng bối cảnh để làm bức ảnh trở nên độc đáo. Cá nhân tôi tránh những cách như vậy vì có thể làm căng thẳng hay tổn thương tiềm ẩn các con vật. Trên hết, những bức ảnh thu được không có giá trị thực tế. Hình ảnh này có thể làm người khác hiểu lầm đó là cuộc sống thực trong tự nhiên. Các sai lầm thường thấy là tạo 2 hoặc nhiều đối tượng cùng với nhau (dù đời sống thực tế không có). Hay phun nước vào các con vật để tạo tương phản, một số con vật không thích ứng với khối lượng nước lớn có thể bị chết đuối. Nghiêm trọng hơn khi cột con vật, như sử dụng dây hoặc dùng dây để điều khiển như con rối.
Phương diện truyền thông
Tác giả cho rằng, những ảnh được setup như trên có thể trông rất đẹp nên thường nhận được nhiều sự tán dương trên các phương tiện truyền thông xã hội. Tuy nhiên, điều này càng khuyến khích các con vật tiếp tục bị tra tấn. Và dĩ nhiên họ không bao giờ được coi là “Nhiếp ảnh gia của thiên nhiên“. Nhiếp ảnh thiên nhiên phải mang được vẻ đẹp của tự nhiên đến với người xem. Khi chụp các đối tượng trong tự nhiên còn mang lại giá trị tham khảo khoa học và giáo dục. Giúp nhận thức đúng giá trị thực tế.
Bảo tồn sinh cảnh
Không nên cắt/nhổ lá. Các lá cây có thể là vỏ bọc cần thiết để côn trùng chống lại động vật ăn thịt. Tác giả đã từng nghĩ rằng cắt một lá ngẫu nhiên trong một khu rừng không gây hại, nhưng tránh những nơi làm tổ hoặc được dùng để ngụy trang “chặn tầm nhìn” của kẻ thù. Nó có thể gây ra cái chết của cả gia đình. Các bức ảnh chụp tại những nơi có động vật quy hiếm, chưa được bảo tồn có thể tác động tiềm ẩn đối với sinh cảnh. Vô tình dẫn người săn mồi đến phá họa hoặc bắt các sinh vật quý hiếm để bán. Sau cùng, phải bảo vệ môi trường tự nhiên, ngăn ngừa các nguyên nhân ô nhiễm do rác thải của con người.
Ý thức và giáo dục
Nếu nhận thấy những người khác có bất kỳ hành động phi đạo đức hãy lịch thiệp thông báo cho họ. Thận trọng khi chia sẻ thông tin, các thông tin sai lệch sẽ dẫn theo một cộng đồng nhận thức sai lệch về động vật và tự nhiên. Không được trích dẫn hoặc sao chép các thông tin chưa xác định. Nên tham khảo ý kiến của nhà chuyên môn. Các động vật hay côn trùng có hình dạng “giống hệt” trong hình rất khó có thể phân biệt. Hầu hết các nhà khoa học cần phải kiểm tra mẫu vật dưới kính hiển vi để xác định ADN để biết chính xác loại côn trùng. Nguyên tắc quan trọng nhất cho các hình ảnh sau khi chụp từ thiên nhiên là giữ cho mọi thứ trở nên chính xác với thiên nhiên. Hạn chế thêm hoặc xóa thông tin, thay đổi màu sắc hay chế tác. Thao tác nghệ thuật phải được phân biệt rõ ràng với ảnh tự nhiên, không gì sai trái khi sáng tạo, nhưng không được lừa dối. Luôn xác thực khi chú thích cho ảnh.
Thực hiện trong phòng chụp
Khi cần độ phóng đại lớn thì buộc phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng trong phòng chụp. Vì thế các mẫu vật côn trùng thường phải chết hoặc ở dạng khô. Để có côn trùng ở dạng này, thường chúng bị giết chết để phục vụ cho công việc. Về phương diện nhân đạo, tác giả khuyên chỉ nên dùng các mẫu vật đã chết trong tự nhiên, tránh cưỡng bức hay hành hạ. Việc dàn dựng trong môi trường phòng chụp là tất yếu, nhưng để tránh sự nhận diện sai về tự nhiên, nên chú thích rõ các bức ảnh sau khi chụp, không được cung cấp thông tin sai lệch. Nếu vật mẫu không thể tìm thấy trong tự nhiên, có thể mua hoặc tìm mẫu vật khô trên thị trường. Chỉ nên giết côn trùng cho mục đích khoa học hay giáo dục, trước khi giết cần tìm hiểu để tránh diệt các côn trùng quý hiếm, đang được bảo vệ hoặc có trong sách đỏ.
Góc bình luận
Ngoài các vấn đề mà tác giả đưa ra, chúng ta lạm bàn về việc có nên giết và không giết côn trùng. Và có hay không liên quan đến giới luật nghề nghiệp trong lãnh vực này.
Các NAG. thể loại Macro đều biết rằng, rất khó để chụp ảnh phóng đại trong môi trường tự nhiên. Chỉ cần một cái lắc nhẹ của gió hay di chuyển của côn trùng cũng làm ảnh bị nhòe. Vì thế chụp ảnh trong tự nhiên là rất khó, đòi hỏi sự kiên trì cũng như kinh nghiệm và làm chủ kỹ thuật. Về phương diện kỹ thuật, chỉ có thể thực hiện việc chụp phóng đại tỷ lệ lớn trong phòng chụp với vật mẫu cố định tuyệt đối. Vì thế khi chụp côn trùng thường chúng phải chết hoặc bị tê cứng trong một thời gian. Bất cứ ai trong họ đều hiểu rõ vấn đề này.
Chúng ta được phép làm bất kỳ điều gì mà không vi phạm các giới hạn cho phép và nhân cách hoặc phản bội lại thiên nhiên. Nhiều ý kiến cho rằng thật tệ hại khi nhân danh NAG. thiên nhiên để giết hại và thay đổi môi trường sống tự nhiên hoặc làm điều đó để đạt được danh tiếng. Tuy nhiên, chúng ta đã biết có những chú chó hay khỉ đã thay người bay vào vũ trụ hoặc những chú chuột bạch được dùng để thử vắc-xin. Các nhà côn trùng học vẫn giết các côn trùng để làm mẫu vật. Vì thế, ở phương diện nào đó việc giết hại côn trùng là không thể tránh khỏi. Dù động cơ là gì nhưng vẫn có những ngoại lệ, nhưng hãy làm điều đó vì khoa học, giáo dục hay vì cuộc sống con người. Về mặt nhân đạo, tuyệt đối tránh hành hạ, làm đau đớn kéo dài, hay làm tổn thương các bộ phận con vật. Chúng ta đồng ý quan điểm tận dụng các mẫu vật chết trong tự nhiên, nên chia sẻ vật mẫu đang có cho đồng nghiệp và giữ lại chúng để dùng lần sau. Chúng ta cũng đồng tình với việc mô tả sự thật trong ảnh thiên nhiên và bảo tồn môi trường tự nhiên. Ngoài việc cá thể hay các nhiếp ảnh gia ý thức duy trì các nguyên tắc giới luật, các tổ chức xã hội cũng đóng vai trò định hướng, nhất là các cuộc thi ảnh về thiên nhiên hay ảnh côn trùng. Dứt khoát loại bỏ những bức ảnh có can thiệp thô bạo, hành hạ hay giết hại động vật hoặc các bức ảnh phi tự nhiên. Không ai có thể nhân danh nghệ thuật để hủy hoại môi trường hay vật cảnh. Để trở thành một nhiếp ảnh gia thiên nhiên việc đầu tiên là học cách tôn trọng thiên nhiên và học tính kiên nhẫn. Cho nên hãy tự hỏi rằng mình làm điều đó để làm gì và vì mục đích gì.