"Khoảng cách chụp ảnh không phải mở rộng vô hạn đến vô cực, nó bị giới hạn bởi độ phân giải ống kính và kích thước tương đối của đối tượng xuất hiện trong khung hình."
Focal length: câu hỏi thường gặp nhất với người sử dụng máy ảnh là chọn tiêu cự nào?. Chúng ta biết rằng hai ống kính có tiêu cự khác nhau vẫn có thể đạt được cùng một góc nhìn bằng cách thay đổi khoảng cách lấy nét. Vì thế việc chọn tiêu cự nào cho thể loại nào đó gần như vô nghĩa. Dù thực tế các nhà sản xuất phân loại ống kính dựa vào tiêu cự. Vậy tiêu cự ống kính có tác động thế nào cho từng thể loại ảnh.
Tính tương đối
Nếu chúng ta nói rằng ống kính 14mm dành cho ảnh phong cảnh, vậy để chụp 1 ngọn núi cách xa hơn 5Km thì gần như đối tượng chỉ xuất hiện rất khiêm tốn trong khung hình. Vì thế cần một ống kính tele chẳng hạn như ống kính có tiêu cự 70-200mm để chụp ảnh. Nhưng ống kính này lại được phân khúc cho ảnh chân dung và thể thao. Vì thế việc phân chia như vậy mang tính chủ quan và dễ nhầm lẫn. Vậy sẽ dùng tiêu chí chọn lựa nào với tiêu cự để cho một thể loại ảnh nào đó muốn thực hiện?
Tác động tạo ra sẽ quyết định đến tiêu cự cần dùng trên ống kính
Ví dụ nếu muốn 1 đối tượng cao 1m7 xuất hiện 40% chiều cao trong khung hình và chiếm một tỷ lệ khoảng 30% so với diện tích khung hình ở khoảng cách 5m thì khi đó tiêu cự được tính khoảng 35mm.
Tuy nhiên trong thực tế người ta thường cho rằng ống kính 35mm dùng để chụp chân dung bán thân với hậu cảnh rộng. Dĩ nhiên đó là một phát biểu ngược với thực tế. Vì thế xác định tiêu cự ống kính phải dựa theo những tác động muốn tạo ra.
Tác động khác
Ngoài kích thước và vị trí tương đối của đối tượng với hậu cảnh, hiệu ứng xóa phông (DOF) cũng quyết định đến tiêu cự ống kính, dù khẩu độ cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến hiệu ứng này. Ngoài ra tiêu cự cũng ảnh hưởng đến phối cảnh bức ảnh. Phối cảnh tự nhiên cần đến tiêu cự chuẩn hay tạo ra hiệu ứng viễn cận thì tiêu cự ngắn sẽ rất thích hợp.
Một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp phải có khả năng kiểm soát những tác động này, khi đó họ sẽ sử dụng đúng tiêu cự cần dùng để đạt được bức ảnh như mong muốn và chất lượng cao nhất có thể.
"Khoảng cách 5m giúp nhiếp ảnh gia trao đổi dễ dàng với nhân vật và đạt được độ phân giải tối ưu."
4 tác động chính của tiêu cự ống kính
Tiêu cự ống kính tạo ra 4 tác động chính như sau. Kích thước tương đối của đối tượng và hậu cảnh trong khung hình, vị trí tương đối của đối tượng và hậu cảnh, hiệu ứng xóa phông nền tạo ra và sau cùng là kiểm soát phối cảnh.
1. Kích thước đối tượng và hậu cảnh: tiêu cự càng ngắn kích thước đối tượng càng nhỏ so với hậu cảnh và ngược lại tiêu cự càng dài kích thước đối tượng càng nhỏ so với hậu cảnh.
2. Vị trí đối tượng và hậu cảnh: tiêu cự càng dài, càng mang hậu cảnh gần hơn với đối tượng ở tiền cảnh và ngược lại tiêu cự càng ngắn hậu cảnh càng xa hơn. Đây là sự kết nối giữa 2 đối tượng ở trước và sau.
3. Kiểm soát DOF: trong cùng khoảng cách lấy nét và khẩu độ, tiêu cự càng dài hiệu ứng xóa phông càng nhiều và ngược lại hiệu ứng này càng giảm.
4. Kiểm soát phối cảnh: tiêu cự chuẩn tạo ra phối cảnh tự nhiên, trong khi tiêu cự ngắn là gia tăng hiệu ứng viễn cận và tiêu cự dài tạo phối cảnh chặt chẽ.